مقدمه
۱ ـ تفسير لفظي از عبارت مذكور در ماده ۶۷۳ قانون مجازات‌اسلامي بدين شرح كه «هر كس از سفيد مهر يا سفيد امضايي كه به‌اوسپرده شده است يا به هر طريق بدست آورده سوء استفاده نمايد به‌يك تا سه سال حبس محكوم خواهد شد» از موضوعات مورداختلاف از ديدگاه‌علوم جزايي مي‌باشد؛ زيرا همانطور كه شرط تحقق قتل (اعم از عمدي،شبه عمدي، خطاي محض و غير عمدي‌و غيره) سلب حيات از يك انسان‌زنده است،(گلدوزيان، دكتر ايرج «حقوق جزاي اختصاصي، جرائم عليه‌اموال و مالكيت، امنيت و آسايش عمومي» انتشارات‌دانشگاه تهران ۲۴۹۹چاپ دوازدهم با بازنگري و افزوده‌ها مهر ۱۳۸۵ ص ۳۳.) شرط تحقق جرم‌سوء استفاده از سفيد امضاء يا سفيد مهر نيز، وجودرابطه امانت قراردادي‌يا امانت قانوني بين مودع و مستودع يا متصرف قانوني مال است. بطوري كه بدون تحقق رابطه اماني، اعم ازقانوني يا قراردادي درروابط طرفين، موضوع از شمول عنوان «خيانت در امانت» مذكور در فصل‌بيست و چهارم قانون اساسي خارج‌است.
۲ـ فعل بر سفيد امضاء ياسفيد مهر عبارت است از امضاء، نمودن ورقه‌اي از قبل، بمنظور تأييدنوشته‌اي كه بايد متعاقباً در بالاي آن‌درج شود.
۳ـ سوء استفاده‌از سفيد مهر يا سفيد امضاء، عبارت است از نوشتن متقلبانه (يا برخلاف‌توافق) در بالاي امضاء يا مهر (و يا مهر وامضاء در يك نوشته يا سندي‌مغاير با آنچه كه قبلاً مورد توافق واقع شده باشد.)
۴ـ در حقوقفرانسه، با تصويب قانون جزاي ۱۹۹۲ جرم سوء استفاده از سفيد مهر ياسفيد امضاء جرم مستقلي نيست؛ مگر اينكه‌موضوع به نحوي ديگر، در قالب‌خيانت در امانت كيفري آنهم با احراز شرايطي، جرم مزبور قابل تحقق‌باشد. در همين جهت، رويه‌قضايي (فرانسه) مي‌گويد: «چنانچه اتهام‌مجرميت به عنوان سوء استفاده از سفيد مهر يا سفيد امضاء عليه متهم،مبتني بر اين باشد كه‌متهم با مقاصد شخصي، مبالغ مهمي را از حساب‌بانكي قرباني جرم از طريق صدور چكهاي سفيد امضايي كه صاحب حساب‌براي‌تسويه حسابهاي جاري معمولي به او داده، برداشت نموده‌باشد،فاقد مبناي قانوني تعقيب كيفري براساس قانون جزاي جديدفرانسه‌است كه از اول مارس ۱۹۹۴ به مورد اجرا گذارده شده است ووصف جزايي را از چنين رفتاري سلب نموده است. و براساس نظرقضات‌تجديد نظر، چنين اقدامي نه در قالب شرايط پيش‌بيني شده در جرم‌خيانت در امانت موضوع ماده ۴۰۸ قانون جزاي حاكم در زمان‌وقوع جرم‌و نه بر وقايع مستوجب كيفر مذكور در ماده ۱-۳۱۴ قانون جزاي جديدفرانسه است.
به نظر مي‌رسد، سپردن چكهاي سفيد امضاء و سوءاستفاده از آن مي‌توانست مشمول جرم استعمال نارواي چكهاي مزبور باهمان‌ماده ۱-۳۱۴ قانون جزاي فرانسه جاري باشد. با وجود اين،جرم‌زدايي و كيفرزدايي از جرم مزبور، موضوع سياست كيفري جديدفرانسه‌است و هر نوع تفسيري بايد منطبق با اهداف قانونگذار باشد. نهايتاًراه حل طرح دعواي حقوقي از سوي زيان ديده مسدودنيست و او مي‌توانداز طريق طرح دعواي حقوقي، به جبران ضرر و زيان خود نائل آيد.
۵ـ در حقوق ايران، جرم سوء استفاده از سفيد مهر يا سفيد امضاء، موضوع‌ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامي است كه تحت عنوان«فصل بيست وچهارم ـ خيانت در امانت» است و مي‌گويد «هر كس از سفيد مهر يا سفيدامضايي كه به او سپرده شده است يا به هرطريق بدست آورده سوءاستفاده نمايد به يك تا سه سال حبس محكوم خواهد شد.»
در واقع،هركس كه مبادرت به سوء استفاده از سفيد امضايي كه به او سپرده‌شده است نموده باشد و انجام تعهد يا سلب تعهدي راكه مي‌توانست شخص‌يا دارايي امضاء كننده را تهديد نمايد به خطر اندازد، مستوجب مجازات‌مي‌باشد. به علاوه، در مواردي هم‌كه به حكم قانون، يد متصرف وتحصيل كننده سفيد امضاء يا سفيد مهر، مشروعيت قانوني داشته باشد، جرم‌مزبور قابل تحقق‌است. بنابراين، چنانچه سارق، جاعل و اخذ كننده‌ي‌سند (سفيد مهر يا سفيد امضاء) به عنف و تهديد واكراه مبادرت به‌تحصيل‌سفيد امضاء يا سفيد مهر نموده باشند و از آن سوء استفاده نمايند،مرتكب جرائم سرقت، جعل و اخذ سند به عنف و تهديد و اكراه‌گرديده‌اندكه موضوع جرائم خاص هستند و با منتفي بودن امانت قانوني ياقراردادي، موضوع از شمول جرائم تحت عنوان خيانت‌در امانت‌هاي ذيل‌عنوان فصل بيست و چهارم قانون مجازات اسلامي خارج است.(گلدوزيان‌دكتر ايرج، محشاي قانون مجازات اسلامي، انتشارات‌مجد چاپ هفتم،(شرح مواد ۶۷۳، ۶۶۸، ۵۲۳ و ۶۵۷ و مواد ۶۵۱ به بعد قانونه مجازات‌اسلامي)
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
آمار
وب سایت:
